Trong không khí cả nước thi đua lập thành tích chào mừng các ngày Lễ lớn: Kỷ niệm 50 năm Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 135 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, chiều 16-5, tại trụ sở Bộ Khoa học và Công nghệ đã diễn ra “Ngày hội Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5” năm 2025.

Sự kiện có sự tham dự của Phó Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Chí Dũng, các đồng chí lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương, đại diện các tổ chức quốc tế, viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp công nghệ cao, nhà sáng chế, cộng đồng nhà khoa học trong và ngoài nước.

Chủ đề năm nay - “Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số: Đột phá đưa đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, thịnh vượng” thể hiện quyết tâm và tầm nhìn chiến lược của Đảng, Nhà nước và toàn ngành KH&CN về vai trò cốt lõi của tri thức, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số trong hành trình phát triển đất nước.

Ngày 18/5/1963, tại Đại hội lần thứ Nhất của Hội Phổ biến khoa học và kỹ thuật Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã căn dặn: “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng, nhằm nâng cao năng suất lao động và không ngừng cải thiện đời sống của nhân dân”. Lời dạy của Người không chỉ mang ý nghĩa định hướng thời đại mà còn là nền móng tư tưởng cho chiến lược phát triển KH&CN nước nhà.

Từ tư tưởng đó, trải qua hơn 60 năm, Việt Nam đã từng bước phát triển hệ sinh thái khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, từ khởi điểm là một quốc gia nông nghiệp lạc hậu đến nay đã làm chủ nhiều công nghệ tiên tiến, bước đầu khẳng định vị thế trong các lĩnh vực quốc phòng, an ninh, y học kỹ thuật cao, nông nghiệp, sản xuất vệ tinh, vi mạch bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số.

Phát biểu chỉ đạo tại sự kiện, Phó thủ tướng Nguyễn Chí Dũng cho biết, thế giới đang bước vào một giai đoạn chuyển đổi sâu sắc, được dẫn dắt bởi cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, với những bước tiến vũ bão của AI, dữ liệu lớn, IOT, công nghệ sinh học, năng lượng mới, đặc biệt là xu hướng chuyển đổi xanh, chuyển đổi số toàn cầu. Đây là thách thức lớn, nhưng đồng thời là cơ hội vàng để Việt Nam bứt phá vươn lên.

Trong bối cảnh đó, Chính phủ xác định rõ: KHCN, ĐMST và CĐS chính là con đường ngắn nhất, là yếu tố có ý nghĩa sống còn để Việt Nam thực hiện khát vọng phát triển nhanh, bền vững, bao trùm và tự chủ, trở thành nước phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. KHCN&ĐMST không chỉ là động lực tăng trưởng kinh tế, mà còn là nền tảng để xây dựng một Việt Nam số an toàn, nhân văn, thịnh vượng; là công cụ chiến lược để nâng cao năng suất lao động, bảo vệ môi trường, ứng phó biến đổi khí hậu và nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trong bài phát biểu của mình cũng khẳng định: “Khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là động lực, mà còn là sứ mệnh quốc gia. Bộ KH&CN sẽ đột phá cải cách từ thể chế đến cơ chế tài chính, từ tư duy quản lý đến cách đánh giá kết quả đầu ra, nhằm thúc đẩy tri thức trở thành động lực tăng trưởng thực sự”.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng, những nhà khoa học có nhiều đóng góp cho sự phát triển của đất nước, nhân loại phải được tôn vinh muôn đời. Bộ Khoa học và Công nghệ sẽ đề xuất Chính phủ xây dựng một công viên với các tượng đài của các nhà khoa học có thành tựu nghiên cứu, có đóng góp xuất sắc cho đất nước và thế giới. Giống như các quốc gia có nghĩa trang danh nhân, nghĩa trang nhà khoa học nổi tiếng.

Bộ trưởng cam kết hành động của Bộ KH&CN trong thời gian tới được cụ thể hóa qua các trụ cột chiến lược: Hoàn thiện hệ thống pháp luật, cơ chế, chính sách thúc đẩy nghiên cứu - đổi mới - ứng dụng công nghệ; Khơi thông nguồn vốn, đa dạng hóa hình thức tài trợ, đơn giản hóa quy trình hỗ trợ nghiên cứu; Tái định vị vai trò doanh nghiệp - từ đối tượng thụ hưởng thành chủ thể dẫn dắt sáng tạo và thương mại hóa công nghệ; Ưu tiên phát triển các công nghệ trọng điểm như AI, vi mạch, sinh học, năng lượng mới, công nghệ số - làm nền tảng bứt phá; Thúc đẩy liên kết viện - trường - doanh nghiệp - Nhà nước để hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo toàn diện.

Các đồng chí lãnh đạo tham dự triển lãm các sản phẩm khoa học công nghệ tiêu biểu.

Tại chương trình, Ban Tổ chức đã vinh danh một số sản phẩm và công trình KH&CN tiêu biểu năm 2024. Đây đều là những thành tựu có giá trị ứng dụng thực tiễn cao, góp phần giải quyết các vấn đề cấp thiết của đất nước, đồng thời nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Hoạt động vinh danh không chỉ ghi nhận, tôn vinh những đóng góp xuất sắc của các nhà khoa học, doanh nghiệp, viện nghiên cứu và trường đại học, mà còn lan tỏa mạnh mẽ tinh thần đổi mới sáng tạo, khơi dậy động lực cống hiến trong cộng đồng, hướng tới sự phát triển bền vững của Việt Nam.

Tiếp nối hoạt động vinh danh, Bộ Khoa học và Công nghệ đã chính thức công bố Chương trình hành động và sứ mệnh mới của Quỹ Phát triển Khoa học và Công nghệ Quốc gia (NAFOSTED) - một thiết chế tài trợ khoa học được tái cấu trúc nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, giảm thủ tục hành chính và tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho các tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ KH&CN.

Đặc biệt, 10 nhóm tiêu biểu đến từ các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và nhà sáng chế đã cùng nhau cam kết triển khai các công trình nghiên cứu và ứng dụng khoa học, công nghệ trọng điểm, hướng đến lĩnh vực ưu tiên như: Nghiên cứu sản xuất thuốc điều trị ung thư theo cơ chế di truyền; Phát triển chip AI ứng dụng cho thiết bị thông minh tại biên (Edge-AI); Thiết kế máy móc phục vụ nông nghiệp tuần hoàn; Làm chủ công nghệ y tế tiên tiến như nút mạch não và hỗ trợ tim; Sản xuất phần mềm trí tuệ nhân tạo ngôn ngữ tiếng Việt “Make in Vietnam”.

Đây là lần đầu tiên một lễ công bố cam kết khoa học quy mô quốc gia được tổ chức đồng thời giữa các nhà khoa học, nhà sáng chế và doanh nghiệp cho thấy tính thực chất và định hướng ứng dụng mạnh mẽ của ngành KH&CN trong giai đoạn phát triển mới.

Bên cạnh các cam kết nghiên cứu, Chương trình Ngày hội KH&CN năm nay còn vinh danh các sáng kiến tiêu biểu từ Cuộc thi “Sáng kiến Khoa học 2025” do Báo VnExpress phối hợp tổ chức, với tổng giá trị giải thưởng gần 1 tỷ đồng.

Ngày hội Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5 mang thông điệp mạnh mẽ: KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là chìa khóa phát triển, mà chính là sứ mệnh kiến tạo tương lai Việt Nam. Với tinh thần tiên phong, Bộ KH&CN cam kết tiếp tục đồng hành cùng cộng đồng khoa học, doanh nghiệp và người dân, kiến tạo hệ sinh thái đổi mới toàn diện – nơi mỗi ý tưởng sáng tạo đều có cơ hội trở thành hiện thực, mỗi sản phẩm khoa học đều góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18-5 không chỉ là dịp tôn vinh trí tuệ Việt Nam mà biểu tượng của ý chí tự lực, tự cường bằng khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, để mỗi người dân, mỗi tổ chức, mỗi nhà khoa học cùng chung tay hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường - sáng tạo - thịnh vượng.

Theo Thanh Tùng (VietQ.vn)